Υπάρχει άραγε κάποια σχέση μεταξύ επιστήμης και θρησκείας ή αποτελούν αυτοί οι όροι ασύμβατες έννοιες καθώς ο πρώτος επαφίεται στην αρχή της διαψευσιμότητας, ενώ ο δεύτερος αποτελεί ένα κλειστό σύστημα που δεν χρειάζεται επαλήθευση αλλά μόνο πίστη; Και αν όντως σχετίζονται ποια είναι η συνεισφορά του Ισλάμ στην επιστήμη;
Ο σύγχρονος δυτικός κόσμος θεωρεί την επιστήμη συνυφασμένη με την αναγέννηση και το διαφωτισμό, όμως πολύ πριν από την περίοδο του ανθρωπισμού και της επιβολής του ιδεώδους του οικουμενικού ανθρώπου, όπως αυτό εκπροσωπούνταν από τον Λεονάρντο ντα Βίντσι, οι επιστήμονες της εποχής του πρώιμου Ισλάμ (700-1400) υπήρξαν πράγματι πολυπράγμονες σε μια εποχή που η Ευρώπη διένυε ακόμη τους «Σκοτεινούς Χρόνους».
Τα δυτικά ιστορικά βιβλία αναφέρονται στη συνεισφορά των επιστημόνων του πρώιμου Ισλάμ συνοπτικά και συνήθως με τη μορφή υποσημειώσεων. Αυτό το πραγματολογικό κενό καλύπτει με την ερευνά του ο EhsanMasood, ο οποίος στο σύντομο βιβλίο του κάνει μια ιστορική αναδρομή στους πρώτους επιστήμονες του Ισλάμ, στις ανακαλύψεις και στις εφευρέσεις τους αλλά και στις συνθήκες που οδήγησαν στην άνθηση και την παρακμή των επιστημών στις περιοχές της Μέσης Ανατολής, της Ισπανίας, της Βόρειας Αφρικής και της Ινδίας.
Μιλά για σπουδαίους επιστήμονες όπως οι Αβικέννας (Ιμπν Σίνα), ο Αβερρόης (Ιμπν Ρουσντ), ο Αλ Χουαρίζμ (ο οποίος ανακάλυψε την έννοια του αλγορίθμου) και οι αδερφοί Μούσα (Μπανού Μούσα), οι οποίοι ασχολούνταν ταυτόχρονα με τα πεδία της αστροφυσικής (και της αστρολογίας), της μηχανικής, της φυσικής, της χημείας (αλλά και της αλχημείας), της ιατρικής αλλά και των μαθηματικών. ‘Ένα άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο Ομάρ Καγιάμ, οποίος εκτός από την τεράστια συνεισφορά του στον κλάδο των μαθηματικών αποτελεί έναν από τους σπουδαιότερους ποιητές της Περσίας, γνωστός για την ποίηση που έγραφε σε τετράστιχα (rubāʿiyāt) ή ρουμπαγιάτ όπως αποδόθηκε στα ελληνικά.
Το βιβλίο αυτό διαβάζεται εύκολα, τόσο από ενήλικες όσο και από εφήβους και με σύντομο και περιεκτικό τρόπο μαθαίνει κανείς πως εργαλεία που χρησιμοποιούμε καθημερινά όπως η άλγεβρα, προέκυψε μέσα από τις ανάγκες κατανομή της κληρονομιάς όπως επιβαλλόταν από το ισλαμικό δίκαιο ή η τριγωνομετρία, η οποία αρχικά χρησιμοποιούνταν για τον εντοπισμό της Μέκκα κατά τη διάρκεια της προσευχής ή και για την ανέγερση τζαμιών. Ενώ αξίζει να σημειωθεί, πως η έννοια του «διδακτορικού» προήλθε από τα διπλώματα που λάμβαναν οι νεαροί δάσκαλοι του Ισλάμ, τα οποία επικύρωναν ότι ήταν πλέον ώριμοι να διδάξουν.
Τέλος, γίνεται ιδιαίτερη μνεία στη δυναστεία των Αββασιδών (7ος-8ος αιώνας) και στην άνθηση της επιστήμης της μετάφρασης μέσα από τον Οίκο της Σοφίας, όπου μεταφράζονταν καθημερινά ένας τεράστιος όγκος επιστημονικών κειμένων από την αρχαία Ελλάδα και την Ινδία, με σκοπό να μεταδοθεί η επιστημονική γνώση στη νεοσύστατη ισλαμική αυτοκρατορία. Οι χαλίφηδες με αυτόν τον τρόπο έθεταν υπό την προστασία τους όχι μόνο τους επιστήμονες αλλά και τους μεταφραστές, για τους οποίους θα μιλήσουμε αναλυτικότερα στο επόμενο άρθρο μας.
Το Orient Books ‘n Press σας συστήνει αυτό το βιβλίο γιατί μέσα από αυτό μπορεί κανείς να αναθεωρήσει όχι μόνο την επιστήμη αλλά και τη θρησκεία, ακριβώς γιατί οι πολυπρισματικές θεωρήσεις συμβάλλουν στην προαγωγή πλουραλιστικών κοινωνιών που απορρίπτουν φαινόμενα όπως η μισαλλοδοξία, η ισλαμοφοβία και η δυτικοκεντρική θεώρηση της ιστορίας, η οποία αποτελεί συχνά προϊόν της αποικιοκρατίας.
Commenti