Γιατί ένας μουσουλμάνος στοχαστής στην Πενσυλβάνια των ΗΠΑ έχει σημασία για τον κόσμο;
Το σημερινό μας βιβλίο δεν είναι λογοτεχνικό αλλά ούτε και καθαρά ακαδημαϊκό. Είναι η βιογραφία ενός ανθρώπου που έχει απασχολήσει την παγκόσμια κοινή γνώμη αλλά κυρίως την τουρκική. Ένα παιδί από μια ευσεβή οικογένεια Μουσουλμάνων στο Ερζερούμ της Τουρκίας, που στη συνέχεια θα γίνει ιεροδιδάσκαλος και θα εμπνεύσει αλλά και θα διχάσει εκατομμύρια ανθρώπους αποτελεί το κέντρο του βιβλίου. Ποιος είναι ο Γκιουλέν; Πώς ξεκίνησε; Τι πρεσβεύει; Πώς δημιουργήθηκε αυτό το δαιδαλώδες δίκτυο Χιζμέτ που ονομάζεται συχνά – παρά τη θέλησή του – δίκτυο Γκιουλέν;
Ο συγγραφέας μας δίνει πληροφορίες για τον Γκιουλέν από τα παιδικά του χρόνια μέχρι σήμερα. Η πορεία του από το Ερζερούμ στη Σμύρνη, στην Αδριανούπολη, στην Κωνσταντινούπολη και τελικά στις ΗΠΑ περιγράφεται λεπτομερώς και μας δίνονται στοιχεία για τις δράσεις του και τα κηρύγματά του. Το βιβλίο περιέχει μαρτυρίες μαθητών του καθώς και μελών του δικτύου που διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στη δημιουργία του.
Πολύ ενδιαφέρον κομμάτι του βιβλίου είναι η απεικόνιση του ίδιου του Γκιουλέν καθώς και αυτών που πρεσβεύει. Ακόμη και αν η τουρκική κυβέρνηση τον περιγράφει άλλοτε ως συνεργάτη των Εβραίων ή των Αμερικανών, ως ύπουλο διεκδικητή της εξουσίας που οργανώνει πραξικοπήματα – άλλωστε αυτός και το δίκτυό του κατηγορήθηκε ευθέως για την απόπειρα πραξικοπήματος του 2016 στην Τουρκία, γεγονός που εξαπέλυσε διωγμό κατά των υποστηρικτών του – στο βιβλίο περιγράφεται ως ένας πράος, υπομονετικός ιεροδιδάσκαλος που προάγει την ειρήνη και την κατανόηση.
Ο τρόπος που ο Γκιουλέν αντιλαμβάνεται και πρεσβεύει το Ισλάμ είναι πολύ διαφορετικός από άλλους στοχαστές της γενιάς του. Προάγει τη συζήτηση με τη Δύση και με τις άλλες θρησκείες, όχι μόνο στα λόγια αλλά και έμπρακτα, με πολλές συναντήσεις με θρησκευτικούς ηγέτες άλλων θρησκειών. Το Ισλάμ που πρεσβεύει είναι, επίσης, συμβατό με τον καπιταλισμό και τη σύγχρονη οικονομία και έχει γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της, αν αναλογιστούμε τον τεράστιο αριθμό κερδοφόρων επιχειρήσεων που συνδέονται με το δίκτυο Χιζμέτ. Το κύριο πεδίο των επιχειρήσεων, τουλάχιστον πριν τις διώξεις και το κλείσιμο των περισσότερων από αυτών, ήταν τα σχολεία και τα διδασκαλεία κάθε βαθμίδας που ξεκίνησαν στην Τουρκία και επεκτάθηκαν σε Ασία, Αφρική αλλά και Ευρώπη και τελικά ΗΠΑ.
Το βιβλίο αυτό είναι σημαντικό για όποιον/α μελετά την τουρκική πολιτική και τον/την ενδιαφέρουν οι εξελίξεις στη γείτονα χώρα. Ο Γκιουλέν, αυτοεξόριστος στις ΗΠΑ, παίζει εδώ και χρόνια τον ρόλο του αποδιοπομπαίου τράγου της τουρκικής κυβέρνησης και οι οπαδοί, συνεργάτες αλλά και απλοί υποστηρικτές του διώκονται σε ολόκληρη την Τουρκία.
Το Orient Book & Press, που ερευνά την πολιτική και την κοινωνία της Τουρκίας, δεν θα μπορούσε να λείπει από τη διαδικτυακή παρουσίαση της βιογραφίας ενός ατόμου που παίζει κεντρικό ρόλο στις εξελίξεις των πρόσφατων χρόνων στη γείτονα χώρα. Η παρουσίαση έγινε από τις εκδόσεις Παπαζήσης και τον Ιανό και σε αυτήν συμμετείχε ο συγγραφέας, Τζον Παλ, ο μεταφραστής του βιβλίου, Αναπλ. Καθηγητής, Λίβας Σωτήριος καθώς και ακαδημαϊκοί από την Ελλάδα και την Τουρκία. Χαιρετισμό απηύθυνε και ο ίδιος ο Γκιουλέν από τις ΗΠΑ.
Παραθέτω δύο αποσπάσματα από λόγια του Γκιουλέν που μου κίνησαν το ενδιαφέρον:
«Όμως θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί: το να είσαι ελεήμων προς μια κόμπρα, σημαίνει, συγχρόνως, να είσαι και άδικος προς τα θύματά της.»
«Η ειλικρίνεια οδηγεί πάντοτε στη σωτηρία, ακόμη και όταν είναι επικίνδυνη. Η ειλικρίνεια μπορεί να προκαλέσει τον θάνατό μας μόνο μια φορά, ενώ, αντιθέτως, το ψέμα είναι ένας διαφορετικός και συνεχής τρόπος θανάτου.»
Comments