Σήμερα, 13 Απριλίου 2021, ξεκινά η νηστεία του Ραμαζανιού για την παγκόσμια μουσουλμανική κοινότητα, δηλαδή την Ούμμα. Ο Ραμαντάν (στα ελληνικά Ραμαζάν) είναι ο 9ος μήνας του ισλαμικού σεληνιακού ημερολογίου. Σύμφωνα με την παράδοση, την 27η νύχτα του μήνα αυτού, τη «νύχτα της Δύναμης», ο Θεός αποκάλυψε στον Μωάμεθ το Κοράνι. Παλαιότερα, ο υπολογισμός της ώρας και της μέρας εκκίνησης της νηστείας υπολογιζόταν από τους αστρονόμους κάθε κοινωνίας σε συνεργασία με τους νομοδιδάσκαλούς της. Πλέον, με τα μέσα που έχει στη διάθεσή της η ανθρωπότητα, ο υπολογισμός είναι μια απλή διαδικασία.
Η νηστεία για τους μουσουλμάνους υπαγορεύει αποχή από οποιαδήποτε στερεά ή υγρή τροφή (ακόμη και νερό) από την ανατολή του ηλίου μέχρι τη δύση του. Φυσικά το φαγητό δεν είναι το μόνο πράγμα, από το οποίο πρέπει να απέχει ο πιστός. Όπως και στη χριστιανική νηστεία, ο πιστός θα πρέπει να απέχει από τη σεξουαλική πράξη, το κάπνισμα και πάνω από όλα από την ανήθικη συμπεριφορά και σκέψη. Σύμφωνα με τον ίδιο τον Μωάμεθ «αν κάποιος δεν εγκαταλείψει το ψέμα, τόσο στις λέξεις όσο και στις πράξεις, ο Θεός δεν έχει ανάγκη την αποχή του από το φαγητό και το πιοτό». Παρατηρούμε, επομένως, ότι η σωστή συμπεριφορά του πιστού έγκειται κατ’ αρχήν στο πνευματικό κομμάτι και στην ειλικρινή του στάση απέναντι στον Θεό και έπειτα προχωρά στη σωματική του διάσταση. Σύμφωνα με τον shaykh Muhammad Salihal-Munajjib, η αποχή του πιστού είναι ένα δυνατό όπλο ενάντια στον Σατανά και των κακών πνευμάτων (jin), καθώς είναι ένα εργαλείο εκγύμνασης της θέλησης που ενδυναμώνει την ικανότητα του ανθρώπου να αυτοσυγκρατείται.[1] Σε κοινωνικό επίπεδο, αυτοί που νηστεύουν νιώθοντας το αίσθημα της πείνας, αισθάνονται πιο κοντά στους φτωχούς και τα λιγότερα ευνοημένα μέλη της κοινωνίας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συμμετοχή τους στο ζακάτ, δηλαδή την ελεημοσύνη, που αποτελεί υποχρέωση κάθε μουσουλμάνου[2].
Η αποχή από τη νηστεία, σύμφωνα με το Κοράνι, οδηγεί σε τιμωρία στην κόλαση. Στη νηστεία πρέπει να συμμετάσχει κάθε ενήλικας μουσουλμάνος, αποκλείοντας τις γυναίκες που περιμένουν παιδί ή έχουν γεννήσει πριν από μικρό χρονικό διάστημα. Επομένως, τα παιδιά δεν έχουν υποχρέωση νηστείας. Επίσης, αποκλείονται και αυτοί που ταξιδεύουν για επαγγελματικές υποχρεώσεις αν και γενικότερα τα όρια και οι χαρακτηρισμοί ως ταξιδιώτες ή ενήλικες είναι ασαφή. Στην εποχή μας, με τους ταχείς ρυθμούς της ζωής και τις όλο και αυξανόμενες ώρες εργασίας, κάποιοι μουσουλμάνοι δυσκολεύονται να κρατήσουν τη νηστεία ενώ είναι πολλοί εκείνοι που την κρατούν παρ’ όλες τις δυσκολίες.
Ανά τον κόσμο, οι μουσουλμάνοι τον μήνα του ραμαζανιού αναμένουν τη δύση του ηλίου για να καθίσουν στο τραπέζι και να γευματίσουν όλοι μαζί. Τρώνε το βράδυ και συχνά ξυπνούν νωρίτερα από την ανατολή του ηλίου, ώστε να καταναλώσουν ένα ικανοποιητικό πρωινό που θα τους κρατήσει για ολόκληρη την ημέρα. Τον μήνα αυτό, οι επισκέψεις στα τζαμιά και η προσευχή γίνονται πιο εντατικές και ο κόσμος είναι σε ένα κατανυκτικό αλλά και εορταστικό κλίμα. Μεγάλοι εορτασμοί γίνονται τις Παρασκευές του μήνα και την ημέρα έναρξης και τερματισμού του μήνα Ramadan.
Γενικότερα, αν και η αποχή από το φαγητό και το νερό ολόκληρη την ημέρα μπορεί να μας ξενίζει, τα μοτίβα που ακολουθούνται καθώς και ο θρησκευτικός λόγος της νηστείας δεν διαφέρει και πολύ από τα ελληνικά-χριστιανικά πρότυπα. Ειδικότερα φέτος, η νηστεία του ραμαζανιού συμπίπτει χρονικά εν μέρει με τη νηστεία των Χριστιανών Ορθοδόξων και αποτελεί μια ευκαιρία να γνωρίσουμε ο ένας την πρακτική του άλλου και να βρούμε τα κοινά πνευματικά ερεθίσματα αυτών των νηστειών.
Πηγές:
Το Ιερό Κοράνι. (2006). (Φ. Ο. Κάκτου, Μεταφρ.) Αθήνα: Κάκτος.
Μακρής, Γ. (2011). Ισλάμ - Πεποιθήσεις, πρακτικές και τάσεις. Αθήνα: Πατάκη.
Comments