Ένα από τα βασικά κοινά στοιχεία της μαγείας και της θρησκείας είναι η πίστη σε υπερφυσικές οντότητες, οι οποίες έχουν τον τρόπο τους να παρεμβαίνουν στη ζωή μας και να την επηρεάζουν για καλούς ή όχι και τόσο καλούς σκοπούς, Η ίδια η λέξη «μαγεία» προέρχεται από τους Μάγους (magi), τους ιερείς δηλαδή της αρχαίας θρησκεας της Περσίας, του ζωροαστρισμού, μιας θρησκείας η οποία βασιζόταν στη χρήση της φωτιάς, απαρτιζόταν από ιερείες/ιέρειες όλων των φύλων και πιθανόν να αποτέλεσε την έμπνευση για το Θεό του Φωτός που συναντάμε στη δημοφιλή σειρά Game of thrones.
Αυτό που έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι ότι σε αντίθεση με τη Δύση, όπου η εκκλησία καταδίκαζε τις γυναίκες επιστήμονες το Μεσαίωνα ως μάγισσες μαχόμενη ο,τιδήποτε το παραφυσικό-ακόμα και τις αναφορές σε βιβλία όπως το Χάρι Πότερ-, ο ισλαμικός κόσμος μέσα από την ύπαρξη φυλαχτών και των πνευμάτων τζιν θεωρούσε πάντοτε τη μαγεία ως μια μεταφυσική προέκταση του υπαρκτού κόσμου.
Ποιες μορφές μαγείας απαντούν λοιπόν στον ισλαμικό κόσμο;
Βασκανία και προσευχές
Ακριβώς όπως στη χώρα μας έτσι και στις περισσότερες χώρες της Μέσης Ανατολής, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας και του Ιράν, υπάρχει η έννοια του ματιάσματος και της απορρόφησης της ενέργειας από ζηλόφθονους ανθρώπους ή πνεύματα. Για να προστατευτεί κανείς από τη βασκανία συνίσταται να φορά το γνωστό ματάκι ή ναζάρ, αλλά σε ακραίες περιπτώσεις μπορεί να απευθυνθεί σε ιερείς που διαβάζουν μικρές προσευχές από το κοράνι (ακριβώς όπως και στην ορθόδοξη εκκλησία υπάρχει η ευχή κατά της βασκανίας) ή ακόμα δίνονται ως γιατροσόφι και γραπτές ρήσεις από το κοράνι που πρέπει κανείς να τις βυθίσει σε ένα ποτήρι με νερό ή κάποιο άλλο αφέψημα και μετά να το πιει, καθώς θεωρείται ότι έχει καθαγιαστεί.
Αλχημεία και Μαγικές Πέτρες
Όπως ακριβώς στη Δύση την περίοδο του Μεσαίωνα η επιστήμη της αστρονομίας ήταν συνυφασμένη με την αστρολογία και η χημεία με την αλχημεία, το ίδιο συνέβαινε και στον επονομαζόμενο «ισλαμικό κόσμο». Η αλχημεία ήταν εξαιρετικά διαδεδομένη και γι’ αυτό οι μάγοι- επιστήμονες της περιοχής προσπαθούσαν να ανιχνεύσουν ή να κατασκευάσουν την πέτρα “κίμια”, την αντίστοιχη φιλοσοφική λίθο, η οποία υποσχόταν αναγωγή όλων των μετάλλων σε χρυσό αλλά και μακροζωία. Επίσης, είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι σύμφωνα με την ισλαμική μυθολογία πολλές πέτρες πιστεύεται ότι φέρουν μαγικές ιδιότητες, γι’ αυτό και οι επτά παράδεισοι του Ισλάμ εικάζεται ότι απαρτίζονται από μαγικές πέτρες και μέταλλα!
Γούρια/ Φυλαχτά
Όπως σε όλες τις θρησκείες, έτσι και στο Ισλάμ τα γούρια και τα φυλαχτά κατέχουν περίοπτη θέση και συχνά αποτελούν αντικείμενα, πάνω στα οποία είναι αναγραμμένες ρήσεις από το κοράνι, ενώ η βασική τους διαφορά είναι ότι τα φυλαχτά έχουν πολλάπλές χρήσεις, ενώ τα γούρια λειτουργούν σαν τα τοτέμ και έχουν πιο εξειδικευμένη λειτουργία, π.χ φέρνουν καλή τύχη, προστασία από τζιν κ.α.
Τζιν
Ίσως οι πιο δημοφιλείς φιγούρες της ισλαμικής μυθοπλασίας και λαογραφικής παράδοσης είναι τα τζιν. Τα τζιν είναι πνεύματα φτιαγμένα από φωτιά και καπνό, σε αντίθεση με τους αγγέλους που θεωρείται ότι απαρτίζονται από φως. Τα τζιν -όπως και οι άγγελοι- ανήκουν σε τάγματα και εικάζεται ότι στοιχειώνουν τόσο ανθρώπους όσο και παραθαλάσσια ή υγρά μέρη, αλλά και ερείπια, νεκροταφεία ή και λυχνάρια. Ο ενικός αριθμός της λέξης τζιν είναι το γνωστό σε όλους μας «τζίνι», ενώ η θηλυκή εκδοχή του ονομάζεται περίς και από εκεί ενδέχεται να προέρχεται και η λέξη «παρί», που σημαίνει νεράιδα. Γίνονται αόρατα, κάνουν τους ταξιδιώτες να χάνουν το δρόμο τους και εμφανίζονται με τη μορφή φυτών,νεφών και ατμού. Μπορεί να είναι είτε καλά είτε κακά και συνήθως κάποιος ισχυρός θνητός ή μάγος μπορεί να τα αιχμαλωτίσει όπως για παράδειγμα ο Αλλαντίν στο ομώνυμο παραμύθι, ενώ σύμφωνα με τους μύθους ο τελευταίος γνωστός βασιλιάς που τα ήλεγχε ήταν ο Σολομώντας, ο οποίος τα εξουσίαζε με ένα μαγικό δαχτυλίδι, το οποίο έχασε και κατέληξε στο βυθό της θάλασσας ή μπορεί να έφτασε και μέχρι τη Μόρντορ. Τα τζιν απομακρύνονται με τη νταβά, ένα είδος επικλήσεων που επιτρέπεται από το Ισλάμ αν κανείς αναφέρεται στο Θεό και τους αγγέλους.
Βιβλιομαντεία
Ακριβώς επειδή το κοράνι αποτελεί μια ανθολογία διαφορετικών ανεξάρτητων ιστοριών, μία πολύ συχνή τακτική μαντικής είναι η βιβλιομαντεία. Όταν κάποιος ταλανίζεται από ένα ερώτημα ή ένα πρόβλημα, αρκεί να ανοίξει μια τυχαία σελίδα του βιβλίου και το ανάλογο εδάφιο θα απαντήσει στο ερώτημά του/της. Η βιβλιομαντεία εφαρμόζεται επίσης και στην ποίηση Ντιβάν του Χαφέζ ή ακόμα και σε ποιήματα/ιστορίες του Ρουμί ή του Σααντί στο Ιράν, ιδιαίτερα κατά τις δύο μεγαλύτερες γιορτές τους δηλαδή τη Γιαλντά και τη Νορούζ, που συμπίπτουν με το χειμερινό και το εαρινό ηλιοστάσιο αντίστοιχα.
Βιβλιογραφικές Αναφορές:
Crow, W.B. (1968) A history of magic, witchcraft and occultism, London: Aquarian Press
Roostaee, Z. (2010) An intercultural study of the reception of J.K. Rowling’s Harry Potter in Iran, thesis, University of Sherbrooke, Canada
Comments