Το Orient Book 'n Press αφιέρωσε το Σεπτέμβριο του 2021 στο σουφισμό δημιουργώντας τη νέα κατηγορία άρθρων #septemberread. Mιλήσαμε για τη ζωή και το έργο ενός γνωστού Σούφι, δηλαδή των ακολούθων του μυστικιστικού δόγματος του Ισλάμ, το οποίο στόχευε στην ένωση με το Θείο.
Διαβάστε ολόκληρο το αφιέρωμα εδώ:
Αλ Γκαζαλί
Ο Αλ Γκαζαλί ήταν λόγιος, φιλόσοφος, νομικός και σούφι του 12ου αιώνα γεννημένος στην ιρανική πόλη Τους.
Έγραψε πολυάριθμα βιβλία και έγινε ιδιαίτερα γνωστός-μεταξύ άλλων- για τις μελέτες του πάνω στην ανθρώπινη συμπεριφορά και ψυχολογία, ενώ επίσης διαμόρφωσε την επιστημολογία του Ισλάμ.
Ωστόσο, διαχώρισε τη θέση του από τους επιστήμονες της εποχής του καθώς δε στήριζε τις μελέτες του πάνω στην επιστημονική μέθοδο αλλά στο σουφισμό, ο οποίος αναζητά την ύπαρξη της απόλυτης αλήθειας που μπορεί να φτάσει κανείς μόνο μέσα από τη προσέγγιση του Θείου.
Ο Αλ Γκαζαλί υπήρξε καθηγητής και νομοδιδάσκαλος, ωστόσο μετά από μια πνευματική κρίση που πέρασε ως μεσήλικας αφιερώθηκε στην ασκητική ζωή και το σουφισμό.
Σημαντικά έργα του είναι η "Ασυνέπεια των Φιλοσόφων" και η "Αλχημεία της Ευτυχίας" όπου μιλά για την ένωση με το Θεό.
"Αν ένα παιδί, λέει ο Γκαζαλί, μας ρωτά να του εξηγήσουμε τις χαρές που περιέχονται στην άσκηση εξουσίας, της κυριαρχίας, μπορούμε να πούμε ότι είναι σαν τη χαρά στο παιχνίδι. Μολονότι, στην πραγματικότητα, αυτά τα δύο δεν έχουν τίποτα κοινό εκτός από το ότι ανήκουν και τα δύο στην κατηγορία της ευχαρίστησης".
Ομάρ Χαγιάμ
Ο Ομάρ Χαγιάμ (1048-1131) γεννήθηκε στην ιρανική πόλη Νισαπούρ και υπήρξε σπουδαίος μαθηματικός, αστρονόμος, φιλόσοφος και ποιητής, ενώ ανέπτυξε και το σεληνιακό ημερολόγιο τζαλαλί, στο οποίο βασίζεται το ιρανικό ημερολόγιο και έχει αποδειχθεί ότι είναι ακριβέστερο από το αντίστοιχο γρηγοριανό.
Επίσης, προς τιμήν του έχει ονομαστεί ένας αστεροειδής και ένας κρατήρας στη σελήνη.
Αν και τα επιτεύγματα του σε όλες αυτές τις επιστήμες ήταν σπουδαία, έγινε περισσότερο γνωστός και αγαπητός όχι μόνο στο Ιράν αλλά και στη Δύση για τα τετράστιχα του ποιήματα ή αλλιώς τα ρουμπαγιάτ.
Η μορφή των ρουμπαγιάτ μπορεί να συσχετιστεί με τις επιστημονικές ανακαλύψεις του (επίλυση κυβικών εξισώσεων με γεωμετρικές μεθόδους), ωστόσο ιδέες και η φιλοσοφία των ρουμπαγιάτ δίχασαν τους σχολιαστές του, οι οποίοι των θεωρούν από σούφι έως ακραίο ηδονιστική καθώς αναφέρεται συχνά στο κρασί και στην αναγκαιότητα να ζει κανείς στο παρόν.
Ο Ομάρ Χαγιάμ έγινε ιδιαίτερα δημοφιλής στη δύση έπειτα από την μετάφραση ορισμένων τετράστιχών του από τον Άγγλο Έντουαρντ Φιτζέραλντ. Παρ'ολα αυτά, αξίζει να σημειωθεί ότι ακριβώς όπως συνέβη και με τις μεταφράσεις του Ρουμί από τον Κόουλμαν Μπαρκς, οι δυτικοί συνήθως δεν μεταφράζουν πιστά αλλά αποδίδουν ελεύθερα τα ποιήματα από τα περσικά τονίζοντας εκείνα τα σημεία που είναι πιο προσφιλή στο δυτικό κοινό όπως το κρασί και η βραχυπρόθεσμη διάρκεια της ανθρώπινης ζωής, ενώ εξαλείφουν τα θρησκευτικά, ισλαμικά και μυστικιστικά στοιχεία των ποιημάτων.
Με αυτόν τον τρόπο όμως εξαλείφουν και μια σημαντική διάσταση της προσωπικότητας και της φιλοσοφίας των ποιητών και τίθεται το ερώτημα αν οι δυτικοί και οι περσόφωνοι διαβάζουν τα ίδια ή διαφορετικά ποιήματα, αλλά και εντέλει εάν μεταφράζεται όντως η ποίηση. Ο σοφιστής Αμπντουλάχ Ντουγκάν έχει ισχυριστεί ότι «κάθε γραμμή του ρουμπαγιάτ έχει περισσότερο νόημα απ' ό,τιδήποτε μπορείς να διαβάσει στη σουφική λογοτεχνία».
Στα ελληνικά το ρουμπαγιάτ κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ευστρατιάδη.
Χακίμ Σαναΐ
Ο Χακίμ Σαναΐ γεννήθηκε στην ευρύτερη περιοχή του Χορασάν μεταξύ του σημερινού Ιράν και Αφγανιστάν τον 11ο αιώνα και αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους σούφι ποιητές, αν και είναι ελάχιστα γνωστός στη Δύση.
Ο Σαναΐ επηρέασε βαθύτατα τον Ρουμί και την περσική ποίηση εν γένει καθώς θεωρείται πως υπήρξε ο πρώτος που συνέθεσε ποίηση σε δίστιχη Ρίμα (μασναβί), ενώ το έργο του «Ο τειχισμένος τείχος της Αλήθειας» συγκαταλέγεται στα αριστουργήματα της σουφικής λογοτεχνίας.
Εξίσου γνωστά είναι και το αλληγορικής μορφής «Συνέδριο των Πουλιών» και «τα Τραγούδια των Δερβίσηδων», τα οποία αποτελούν μια πιο λυρική καταγραφή της σουφικής εμπειρίας.
Στα ελληνικά κυκλοφορεί το έργο του «Ο τειχισμένος κήπος της Αλήθειας» από τις εκδόσεις Πύρινος Κόσμος, ενώ αξίζει να σημειωθεί πως απόσπασματα από την ποίησής του απαγγέλλονται στην ταινία του G. Del Toro "Shape of Water"
"Η ανθρώπινη πρόοδος είναι η πρόοδος του ανθρώπου που του έχει δοθεί ένα σφραγισμένο βιβλίο, που είχε γραφτεί πριν αυτός γεννηθεί. Αυτός το κουβαλάει μέσα του μέχρι να "πεθάνει". Όσο καιρό ο άνθρωπος υπόκειται στην κίνηση του Χρόνου, δε γνωρίζει τα περιεχόμενα αυτού του σφραγισμένου βιβλίου
(Απόσπασμα από το βιβλίο "Στο δρόμο της σοφίας των σούφι", 1987: 175).
Komentáře